Ik ben 15 euro armer maar ik glimlach het weg als ik de
bio-shop uitwandel. Mams is jarig en ik ga haar een 100
procent biologische appeltaart bakken. Ik voel me een Goed
Mens en ik straal de straat op. Dat ik de moeite genomen
heb verder te fietsen dan de plaatselijke City Delhaize en
dat ik er vrij en bewust voor kies om méér te betalen, alleen
maar voor de wereld … knap hoor.
En toch knaagt er iets. Twee dingen om precies te zijn. Ik
verfoei mensen die geluk proberen kopen of zin en status
zoeken in hun winkelkarretje, maar ik lijk het zelf te doen.
Bovendien besef ik, na het lezen van Benjamin Barbers’
De Infantiele Consument, dat mijn keuze voor bio helemaal
niet zo vrij en bewust is als ik zelf denk. Immers, ‘de markt
vertelt ons niet wat we moeten doen, de markt geeft ons wat
we willen - na ons eerst ‘verteld’ te hebben wat we eigenlijk
willen.’
Voor zij die al eens iets biologisch kopen: worden jullie ook
blij bij het volladen van je kar in de Bio Planet? Kiezen
jullie ook gretig voor plantaardige chipolata’s, eieren van
kippen met belachelijk vrije uitloop en artisanaal bereide
yoghurt (je weet wel, die met een dikke laag, door de boerin
geplette, bosbessen onderin)? Speuren jullie eveneens de
rekken van de GB Express af naar groene labels met EKO of
AB (Agriculture Biologique)? Om ze vervolgens ostentatief
aan de kassa boven te halen en ze semi-achteloos op de
salontafel te laten slingeren als er visite is?
Ik wel.
Een vriendin, die helemaal niet zo into bio is, zei me vorig
jaar dat ze het maar elitair gedoe vond. ‘Een echte hype, al
die bio.’ Ik stuiteren en blazen natuurlijk. Dat je het haast
verplicht bent aan de wereld als je er de middelen voor hebt,
dat het gezond én lekker is. Ik goochelde met voedselkilometers
en voetafdrukken, googlede naar groentenkalenders
en voedselteams. Een beetje dramatisch sprak ik de hoopgevende
woorden uit dat je als consument wel degelijk de macht hebt
om dingen te veranderen.
Maar nu, terwijl ik mijn taart sta te bakken, snap ik haar
punt. Hoewel ik achter de essentie van bio sta, laat ik me
evenzeer vangen. En met mij het hele correcte bioconsumentenclubje.
Want bio is evengoed een sfeertje. Een gezellig
onderonsje. Een ons-kent-onsje van blanke hogeropgeleiden
met een hart voor de wereld en een zwak voor hun
lichaam.
Ik ken mensen, nochtans consuminders in hart en ziel, die
beginnen kreunen als ze het logo van Ben & Jerry’s zien.
Ze doen dat omdat het merk waarmee ze zich identificeren
past in hun ecologisch denkkader. Het is klimaatneutraal én
fair trade, dus erop kicken ‘mag’ als het ware. Handig voor
Ben en Jerry.
Marketeers verpakken bio als een goed gevoel. Het heeft iets
van een religie. Het kopen van biologische producten werkt
louterend en eraan meedoen doet je status in het clubje
stijgen. Je doet het evenzeer voor de wereld als voor jezelf.
Moeder aarde is een god, bioshops zijn tempels, de producten
in de rekken aflaten voor onze ecologische schuld. Ik
besluit mijn taart zonder label te presenteren.
